11 Eylül saldırılarından 5 yıl sonra iki 11 Eylül filmi karşımızda.
11 Eylül 2001’de neredeydiniz? Bilmem kaçıncı katından bir uçak kanadı gözüken o dumanlı kuleleri ilk defa hangi televizyonda gördüğünüzü hatırlıyor musunuz? Arayan giren kilometreler bize unutturdu belki olanları, ama Rüyalar Ülkesi Amerika’nın insanları ne o binaları, ne de o günü unutabildi.
Hollywood da unutmadı içinden dumanlar çıkan o kuleleri, sinema da unutmadı. 2003 Mayıs’ında Spike Lee’nin 25th Hour (25. Saat) filminde Edward Norton’ın canlandırdığı Monty Brogan’ın apartman dairesinin penceresinden enkazını gördük ikiz kulelerin. Sonrasında 11 ayrı ülkeden 11 ayrı yönetmenin 11 kısa filmini bir arada izleyiciye sunan September 11 (11 Eylül) girdi ülkemizde gösterime. Eylül 2004’te Michael Moore, politik belgeseli Fahrenheit 9/11‘da karşımıza çıkardı kuleleri. Ve son olarak Steven Spielberg geçtiğimiz yıl, 11 Eylül teröründen 4 yıl sonra, 11 Eylül’ün 29 yıl öncesindeki terörü anlattı Munich (Münih) adlı filminde. Filmin son karelerinde gösterdiler kendilerini seyirciye artık orada olmayan kuleler, beki de hatırlattılar kendilerini “biz buradaydık” diye.
5 yıl sonra, enkazının yerinde yeni bir inşaat, kurbanlarının anısına bir anıt bulunan o kuleleri doğrudan konu almayı seçti Hollywood nihayet. Artık ne belgesellere, ne kısa filmlere, ne de dolaylamalara ihtiyaç duyarak perdeye yerleştirmeyi seçti Amerika’nın sinema insanları, içinden duman çıkan kuleleri. 2006 Nisan’da United 93 ve Ağustos ayında World Trade Center‘ı seyretti Amerikalılar. Şimdi ise sıra ülkemizde: United 93 (Uçuş 93) 1 Eylül’de gösterime giren filmler arasındaydı, 29 Eylül’de ise World Trade Center‘ı (Dünya Ticaret Merkezi) seyretme olanağı bulacak Türkiyeli sinemaseverler.
Paul Greengrass’ın yönettiği United 93, 11 Eylül 2001 günü kaçırılan dört uçaktan hedefini bulamayan United Airlines’ın 93 sefer sayılı uçağında yaşananları anlatıyor. Filmin ilgi çekici özellikleri; 24 adlı televizyon dizisi misali gerçek zamanlı olarak çekilmesi ve filmde tanınmamış oyuncuların çoğunlukla doğaçlama yöntemiyle oynamış olmaları. Kaçırılan uçağın içinde yaşanan dehşeti görecek ve o anda insanların uçağın hedefini bulmamasını vatanseverliklerinden mi, yoksa sadece uçaktan sağ olarak inebilmek için mi istediklerini anlayacağız bu filmle.
Platoon, Born on the Fourth of July, JFK gibi filmleriyle tanınan yönetmen Oliver Stone’un World Trade Center‘ı ise kulelere düzenlenen saldırıdan hemen sonra binalara giren ve enkazın altında kalan bir itfaiye ekibinin başından geçenleri anlatıyor. Filmde United 93‘nin aksine Nicolas Cage, Maria Bello, Michael Pena ve Maggie Gyllenhaal gibi oyunculardan oluşan deneyimli ve ünlü bir kadro dikkatleri çekiyor. Özellikle -geçtiğimiz yıl Akademi tarafından en iyi film seçilen Crash (Çarpışma) ile tanıdığımız- Michael Pena’nın bu filmdeki performansı eleştirmenlerce oldukça beğenilmiş durumda.
Amerika’da “Bu yılın Akademi Ödülleri’ne 11 Eylül filmleri mi damgasını vuracak?” sorusu merakla tartışıladursun, biz de bu ay bu iki filmi seyretme şansını çok geç olmadan yakalamış oluyoruz. Dört bir yanda terör hala devam ederken, “içinden duman çıkan kuleler” unutulmamış diyebilmek de bir şeydir en azından.
(5 Eylül 2006′da Radikal Genç’te yayınlanmış ilk yazımdır.)
Bugünden notlar: United 93, 2006 yılı Oscarları’na iki dalda aday oldu. (En İyi Yönetmen (Paul Greengrass) ve En İyi Kurgu) Tarafımdan yılın en iyi filmlerinden biri olarak değerlendirildi. World Trade Center ise gerek Amerikancılığı, gerek aşırı milliyetçiliği, gerekse aşırı Hristiyan dinciliği ile tarafımdan tiksintiyle karşılandı; dünya çapında da olumsuz eleştiriler aldı.
Captain Phillips, 2009 yılında Somalili korsanlar tarafından kaçırılan Maersk şirketinin sahip olduğu Alabama gemisinin kaptanı Kaptan Phillips’in ve mürettebatının yaşadığı korku ve gerilim dolu anları konu alıyor. İngiliz olmasına rağmen Amerikan milliyetçisi Hollywood yapımlarında oldukça iddialı bir isim olmaya başladı Paul Greengrass, bu filmde öğrendiğimiz ilk şey bu oluyor. Fakat ne yazık ki teknik dallarda; daha önceki Greengrass filmlerinde göz kamaştırıcı boyutlara ulaşan kurguda da, görüntü yönetimi ve müzikte de başarıyı yakalamamış film. Tom Hanks’in çok konuşulan oyunculuğunun yalnızca filmin sonlarına doğru ortaya çıkışı beni hayalkırıklığına uğratırken, Barkhad Abdi başta olmak üzere Somalili korsanları canlandıran oyuncuların filmin asıl yıldızları olduğunu söyleyebilirim. Yine de Captain Phillips yılın iyi filmleri arasında yerini şimdiden garantiledi benim için. Baştan sona sizi koltukta dik tutmayı başaran ve izlemeyi kesinlikle hak eden bir yapım.
